Ölçümler

Toz Ölçümü

Anasayfa Ölçümler Toz Ölçümü

Toz Ölçümünün Yasal Zorunluluğu Mevcut Mudur?

1. 05.11.2013 tarihli ve 28812 sayılı resmi gazetede Tozla Mücadele Yönetmeliği yayınlanmıştır.

2. 20.6.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren işyerlerinde; çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceği durumlarda uygulanır.

6331 sayılı İSG önetmeliğinde; tozla mücadele birimi kurulması zorunlu hale gelmiştir.

3. İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde 20.8.2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik’e göre toz ölçümleri yaptırmalıdır.

4. İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.

5. 20.7.2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan İşe Giriş / Periyodik Muayene Formu örneğine göre sağlık gözetimi yapılır.

6. İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 16 ve 17 nci maddelerinde ve 15.5.2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla çalışanların ve temsilcilerinin eğitim ve bilgilendirilmelerini sağlar.



Toz Ne Demektir?

İşyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıklar toz olarak tanımlanır.
Atmosfer içerisinde katı halde bulunan maddelerin (partiküllerin) tanecik boyutlarının 300 mikrondan küçük olması durumunda toz ismini alırlar.


Neden İşyerimde Toz Ölçümü Yaptırmalıyım?

- Çalışanların görüş sahasını azaltır,

- Çalışanları ciddi anlamda rahatsız eder,

- İş randımanını düşürür,

- Meslek hastalıklarına sebep olur.

- Akciğer meslek hastalıkları (pnömokonyozlar) zehirli tozların, kan dolaşımı ile organizmaya geçmesi durumunda mesleksel zehirlenme, kanser ya da allerji olayları ortaya çıkabilir.



Ne Sıklıkta Toz Ölçümü Yaptırmalıyım?

İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini risk değerlendirmesine bağlı olarak yaptırır. İşyeri ortamının veya işin gereği olarak kişisel maruziyetlerde farklılık oluştuğunda, işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde iş hijyeni ölçüm, test ve analizleri tekrarlanır.



Nerelerde Toz Ölçümü Yapılabilir?

Maden, Döküm ve diğer metalurjik faaliyetler, Gemi İnşa, Cam, seramik, taş obje üretimi, Kimya ve ilaç endüstrisi, Tarım Gıda endüstrisi, Ağaç endüstrisi



Hangi İşlemlerde Daha Çok Toz Maruziyeti Oluşabilir?

Kesme, zımparalama,taşlama, işleme, parlatma, kumlama vb mekanik işlemler



Tozları Nasıl Sınıflandırabiliriz?

1. Fibrojenik Tozlar
2. Kanserojen Tozlar
3. Zehirli Tozlar
4. Radyoaktif Tozlar
5. Patlayıcı Tozlar
6. Az zararlı tozlar

Fibrojenik Tozlar (Solunum sistemine zararlı olanlar); Silis(kuvars), Silkatlar (asbest, talk, mika), Berilyum Cevheri, Kalay Cevheri, Bazı demir cevherleri, Kömür (antrasit, bitümlü kömür)
Kansorejen Tozlar; Radyum, Asbest
Zehirli Tozlar (organ ve dokularda toksik etki); Berilyum, Arsenik, Kurşun, Uranyum, Radyum, Antimuan, Manganez, Tungsten, Nikel, Gümüş cevherleri
Radyoaktif Tozlar (α ve β ışınları nedeniyle zararlı olanlar); Uranyum, Radyum, Toryum cevherleri
Patlayıcı Tozlar (Havada süspansiyon halindeyken yanabilenler); Metalik Tozlar(magnezyum, alüminyum, çinko, kalay, demir), Kömür (Bitümlü kömür ve linyit), Piritli Cevherler, Organik Tozlar, Az zararlı tozlar, Jips, Kaolen, Kalker



Toz Ölçümü Metot Ve Standartları Nelerdir?

- İç Ortam Havasında Toplam Toz Ölçümü: Işık Saçılması Metodu; TS 2361:1976
- Dozimetrik Toz Ölçümü: Gravimetrik Metot; TS 2361:1976
- Ortamda Toz Örnekleme Ölçümleri : EPA Metot 17:2000; TS EN 13649:2003
- Çöken Toz Ölçümleri: TS 2341:1976
- Toz Ölçümü-Gravimetrik Metot-Optik Yansıtma Metodu: TS 2361; MDHS 96
- PM 10 Ölçümü- Gravimetrik Metot: TS EN 12341
- Çöken Toz Ölçümleri: TS 2342



Toz Ölçümünde Kullanılan Temel Aletler Nelerdir?

- Konimetre
- Filtreli aletler
- Gravimetre
- Isısal çökeltici
- Tindalometre
- Elektrostatik Presipitatör
- Radyasyon Dedektörü



Gravimetrik Ölçüm Nasıl Yapılmaktadır?

Bu toz ölçümünde alet 8 saat devamlı numune alabilir. Akü ile enerji sağlanan bir motorun çalıştırdığı küçük bir pompa dakikada 2.5 litre havayı emer. 6 mikrondan büyük toz tanecikleri kanalların dibine çökerler. 6 mikrondan küçük olanlar filtre üzerine toplanırlar. İlk başta boş olarak tartısı yapılan filtre

numune alma işlemi bittikten sonra tekrar tartım alınır. Aradaki farktan ve yine alet tarafından otomatik kaydedilmiş aletten geçen hava miktarından havadaki toz konsantrasyonu mg/m olarak hesap edilir. Kişisel toz ölçümü ve ortam toz ölçümü yapılmalıdır.

Gravimetrik Ölçümde Temel Basamaklar Şöyledir:

1. Örneklenecek Toz Türünün Belirlenmesi Ve Uygun Metot Seçim
2. Uygun Ekipman Seçimi
3. Filtre Hazırlama , Tartım
4. Doğrulama
5. Numune Alma Çalışmaları
6. Ölçüm Öncesi Formlar
7. Saha Kayıt Formları Ve Raporlama

1. Gravimetrik Toz Ölçümde Metot Seçimi;

- HSE / MDHS 14/3 Ortam Ölçümü-Kişisel Maruziyet Solunabilir/Toplam Toz Ölçümü
- NIOSH NMAM 0500 Total Kişisel Maruziyet Toplam Toz Ölçümü
- NIOSH NMAM 0600 Kişisel Maruziyet Solanbilir toz Ölçümü
- ASTM D 4532 Kişisel Maruziyet Solunabilir Toz Ölçümü

2. Ekipman Temini;

Pompa, numune alma başlığı, akış hızı doğrulama cihazları, filtre vb.

3. Yaygın Kullanılan Filtre Türleri;

Yaygın kullanılan filtre türleri: pvc, teflon, selüloz, cam fiber, polikarbonat vb.

4. Numune Alma, Örnekleme Başlığı Ve Pompa;

Tüm maruziyet Sınır Değerleri şahsi örnekleme esasına dayalıdır. Şahsi Örnekleme Solunum Bölgesinden yapılır.



Tartım Prosedürü Nasıl Olmaktadır?

Filtreler ölçümden önce ve ölçümden sonra 24 saat boyunca şartlandırmaya bırakılır.Tartım odasında bekletilerek sıcaklık ve nem dengesi sağlanır.

Tartımdan önce terazinin dengede olduğundan emin olunur. Tartım yapılacak kasedin üstü temizlenir.Etalon setle tartım öncesi doğrulamalar yapılır. Şartlanması tamamlanan filtrelerin tartımı yapılarak dara ağırlıkları kaydedilir. Filtreler etiketlenmiş petri kaplarının içerisinde taşınarak ölçüm başlangıcına kadar temiz bir şekilde muhafaza edilir.



İşyerinde Gravimetrik Ölçüm Uygulaması Nasıl Yapılır?

1. Ölçüm öncesi işyeri yetkilileri ile ölçüm yapılacak tesis gezilir, tesiste yapılması düşünülen ölçümler ve ölçüm noktaları konusu kesinleştirilir.

2. Örnekleme yapılacak çalışanlar seçilir.

3. Kişisel toz maruziyetinin doğru hesaplanabilmesi için başlık; çalışan kişinin göğüs üstü bölgesinde, soluk bölgesine 30 cm’den daha yakın konumlandırılır. Pompa ve bağlantılar sağlam olacak şekilde sabitlenir.

4. Örnekleme pompası kullanılan örnekleme başlığına uygun olarak (IOM başlık için çekiş debisi 2 litre/dakikadır. Siklon başlık için 1,7 litre/dakikadır.) ±0,1 litre/dakika hassasiyetle sabit akışta çalıştırılır. Örnekleme, çalışanın çalışma saati süresince devam eder.

5. Örnekleme boyunca periyodik aralıklarla ara kontroller gerçekleştirilir. Bu kontrollerde başlık konumunu, cihazın çalışma ve debi durumunu kontrol edilir ve uygunluğunun devamı sağlanır.

6. Ölçüm sonunda pompa çekişi durdurulur.

7. Cihaz dikkatli bir biçimde çalışan üzerinden alınır.

8. Başlık içerisindeki filtrenin toz kaybının önlenmesi için koruyucu başlığı takılarak taşıma çantasına alınır.

9. Örnekleme başlığı yerden 1,5 m yükekte (baş hizası), engellerden, hava akımlarından ve rüzgardan etkilenmeyecek şekilde konumlandırılır.

10. Filtereler laboratuvar ortamında başlık içerisinden dikkatlice çıkarılır. Bu işlem sırasında filtrenin toz kaybetmemesi, el ile temas etmemesi ve yırtılmamasına özen gösterilir.

11. Filtreler, tartım ortam koşullarında 24 saat şartlandırılır.

12. Şartlanması tamamlanan filtrelerin tartımı gerçekleştirilir.

13. Akış hızı ayarları tozsuz ortamda yapılmalıdır.

14. Ölçüm yapılan ortamın sıcaklık , basıncı ve nem ölçülmeli gereken akış hızı düzeltmesi yapılmalıdır.

15. Numune alma öncesinde ve sonrasında akış hızları kalibratör ile ölçülür.

16. Gravimetrik Metot ile yapılan örneklemelerde; İlk tartım ve son tartım sonucu filtrelerdeki ağırlık artışı hesaplanır. Ölçüm süresi ve örnekleme debisi kullanılarak toplam konsantrasyon bulunur.

 

TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU

Maddenin Adı

CAS No (1)

Toplam Toz Miktarı

TWA/ZAOD (mg/m3)  (2)

Solunabilir Toz Miktarı

TWA/ZAOD

(mg/m3) (2)

Alfa-alumina

1344-28-1

15

5

Aluminyum Metal

7429-90-5

15

5

Amonyum sülfamat

7773-06-0

15

5

Bakır tozu

7440-50-8

 

1

Baryum sülfat

7727-43-7

15

5

Benomil

17804-35-2

15

5

Bizmut tellurit                    

1304-82-1

15

5

Bor oksit

1303-86-2

15

 

2-Chloro-6 (trichloromethyl)  pyridine               

1929-82-4

15

5

Çinko oksit

1314-13-2

15

5

Çinko  siterat  

557-05-1

15

5

Clopidol

2971-90-6

15

5

Disiklopentadien demir

102-54-5

15

5

 

Pentaeritritol

115-77-5

15

5

Pikloram

1918-02-1

15

5

Paris alçısı

26499-65-0

15

5

Platinyum ( Pt)

Çözünebilir tuzları

7440-06-4

 

 

0.002

Portland çimentosu

65997-15-1

15

5

Rouge (Demir III- oksit)

 

15

5

Sakkaroz

57-50-1

15

5

Selüloz(kağıt tozu)

9004-34-6

15

5

Silikon

7440-21-3

15

5

Silikon karbür

409-21-2

15

5

 

     

 

Tahıl  (yulaf, buğday, arpa…)

 

10

 

Tantal, metal ve oksit toz

7440-25-7

 

5

Tellüryum ve bileşikleri (Te olarak)

13494-80-9

0.1

 

Temephos ( O,O′-(thiodi-4,1-phenylene) bis(O,O-dimethyl phosphorothioate)

3383-96-8

15

5

4,4´-Tiyobis (6-tert  Butil-m-kresol)

96-69-5

15

5

Titanyum dioksit

13463-67-7

15

 

Vanadyum (V2O5 toz olarak)  

1314-62-1

0.5

 

 

Zımpara

12415-34-8

15

5

DİĞER YAZILAR
TÜMÜ
Toz Ölçümü
Toz Ölçümü
1. 05.11.2013 tarihli ve 28812 sayılı resmi gazetede Tozla Mücadele Yönetmeliği yayınlanmıştır. 2. 20.6.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren işyerlerinde; çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetini
Devamı için tıklayınız
Gürültü Ölçümü
Gürültü Ölçümü
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 28 Temmuz 2013 tarihinde 28721 sayılı ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK yayınlamıştır. Yönetmelik 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki
Devamı için tıklayınız
Titreşim Ölçümü
Titreşim Ölçümü
22 Ağustos 2013 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 28743 sayılı ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK yayınlanmıştır. 20 Haziran 2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30
Devamı için tıklayınız
Termal Konfor Ölçümleri
Termal Konfor Ölçümleri
İşyerinde çalışanların sıcaklık, nem, hava akımı gibi iklim koşulları açısından gerek bedensel gerekse zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belli bir rahatlık içinde bulunmalarını ifade eder.
Devamı için tıklayınız
Aydınlatma Ölçümleri
Aydınlatma Ölçümleri
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 27 Temmuz 2013 tarihinde 28720 sayılı GENEL AYDINLATMA YÖNETMELİK’i yayınlamıştır. Bu yönetmelik, 14 Mart 2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun geçici 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Devamı için tıklayınız
Topraklama Ölçümü
Topraklama Ölçümü
21.08.2001 tarih ve 2400 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği madde 10-a gereğince tüm yeni binalarda uygulanmak zorunludur. (10. Madde, 2 bent): Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıc
Devamı için tıklayınız
Periyodik Kontroller
Periyodik Kontroller
25 Nisan 2013 tarihinde 28628 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ yayınlanmıştır. 24 Nisan 2017’de yönetmelikte belli değişiklikler olmuş.Revize edilmiştir.
Devamı için tıklayınız
VOC Ölçümü
VOC Ölçümü
İç Ortam gaz-buhar ölçümüdür. Belli şartlardaki çalışma koşullarından dolayı oluşan ve havaya yayılan uçucu organik bileşiklerin konsantrasyonunun belirlenmesi için yapılan ölçüm çeşididir. Organik Uçucu Bileşik; Organik uçucu bileşikler yani VOC; A
Devamı için tıklayınız