Voc Ölçümü Ne Demektir?
İç Ortam gaz-buhar ölçümüdür. Belli şartlardaki çalışma koşullarından dolayı oluşan ve havaya yayılan uçucu organik bileşiklerin konsantrasyonunun belirlenmesi için yapılan ölçüm çeşididir.
Organik Uçucu Bileşik; Organik uçucu bileşikler yani VOC; Alifatik veya aromatik yapıda, kaynama sıcaklığı 250ºC’ ye kadar olan ve atmosferik foto kimyasal reaksiyon ile hava kirliliğine neden olan hidrokarbonlardır. Renksiz ve kokusuz olan, çeşitli sıvı ve gazdan oluşan bir gruptur. Sıvıları oda sıcaklığında kolayca buharlaşabilir ‘Uçucudurlar.
Voc’ların Ne Tür Zararları Mevcuttur?
- VOC’lar alçak atmosferde ozon tabakasını oluşturmak için diğer çevre kirleticileri ile (örn. nitrojen oksitler) tepkimeye girmeleri sonucu atmosferde kritik bir durum oluşturur.
- VOC’ların ozon tabakasında yüksek oranda bulunması durumunda, insan sağlığına zarar verir.
- Lastik vb. tüm malzemeleri etkiler.
- VOC’lar insan sağlığına doğrudan zarar verir (kanserojendir).
- Global ısınmaya yol açar (metan gazı gibi).
- Yeryüzünü ultraviyole radyasyonundan koruması gereken stratosferik ozona zarar verir (örn. metil bromürzer).
- Göz, burun ve boğaz rahatsızlıklarına neden olur.
- Baş ağrısı yapar.
- Koordinasyon bozukluğuna neden olur.
- Ciğerler, böbrekler ve merkezi sinir sistemi üzerinde hasarlara neden olur.
- Deride alerjiye neden olur.
- Nefes darlığına yol açar.
- Bulantı yaşanır.
- Kusma yaşanır.
- Burun kanaması yaşanır.
- Halsizliğe neden olur.
- Baş dönmesine sebep olur.
Yasal Mevzuat Mevcut Mudur?
Resmi gazetede 12.08.2013 tarihinde ve 28733 sayı ile yayımlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e uygun olarak ölçüm yapılır.
Ek – 1 Mesleki Maruziyet Sınır Değerleri, Ek – 2 Biyolojik Sınır Değerler Ve Sağlık Gözetimi Önlemleri, Ek – 3 Kullanımı Yasak Olan Kimyasal Maddeler İle Yapılması dikkate alınır.
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’te belirtilen ilgili Uçucu Organik Bileşik(VOC)’nin sınır değerlerine bakılarak değerlendirme yapılır.
NIOSH (Ulusal Mesleki Sağlık ve Güvenlik Enstitüsü) ve OSHA (Mesleki Sağlık ve Güvenlik Kurumu) gibi Uluslararası mevzuatlar mevcuttur.
İşyeri ortam havasından VOC numunesinin alınması ve gaz kromotografi yöntemi ile VOC tayini / VOC TS 16200-1, ASTM D 3686, ASTM D 3687, NIOSH 1501 standartlarına göre yapılır.
İşyeri ortamında aromatik hidrokarbonların aktif karbon tüplere örneklenerek analizi NIOSH 1500 standardına göre yapılır.
Renk Karşılaştırma Metodu ile Toksik Gaz ve Buhar Konsantrasyonu Ölçümü ASTM D 4490-96 standardına göre yapılır.
Oksijen Ölçümü NİOSH 6601 standardına göre yapılır.
Karbonmonoksit Ölçümü NİOSH 6604 standardına göre yapılır.
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik-Madde-7;
İşveren, çalışanların sağlığı için risk oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. İşyerinde çalışanların kimyasal maddelere maruziyetini etkileyebilecek koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanır. Ölçüm sonuçları, yönetmelik eklerinde belirtilen mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilir” denilmektedir.
Kansorejen ve Mutajen maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik- madde 1 – Bu yönetmeliğin amacı, çalışanların kanserojen ve Mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunması için bu maddelere maruziyetin önlenmesi ve sınır değerler de dahil olmak üzere asgari gerekliliklerin belirlenmesidir.
30.4.2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik;
İşveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalışanları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dahil olmak üzere, yapılan işin özelliğine uygun olarak öncelik sırasına göre teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar:
- İşyerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunması önlenir.
- Bu mümkün değilse, İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenir. Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartlar ortadan kaldırılır.
- Bu da mümkün değilse, Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının zararlı fiziksel etkilerinden çalışanların zarar görmesini önlemek veya en aza indirmek için gerekli önlemler alınır.
- Patlama basıncının etkisini azaltacak düzenlemeler yapılır.
- Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sağlanır.
- İşyerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerleştirilmesinde Ek-4’te belirtilen asgari güvenlik mesafelerine uyulur.
Hangi Sektörlerde VOC Ölçümü Önemlidir?
- Boya endüstrisi ve boyahaneler
- Solvent üreticileri
- PET ve PET film üreticileri
- Ambalaj sanayi
- Matbaa ve laminasyon yapan sanayi kuruluşları
- Kimya endüstrisi
- Teneke kaplama ve boyama tesisleri
- Bobin kaplama
- Eczacılık ürünleri üreten tesisler
- Metal endüstrisi ve metal geri dönüşümü yapan tesisler
- Plastik endüstrisi ve plastik geri dönüşümü yapan tesisler,
- Yüzey temizleyici üreticileri
Kimyasal Gaz Ölçümleri, Örnekleri Neler Olabilir?
Aseton, Benzen, Etilen glikol, Formaldehit, Metilen klorür, Perchloroethylene, Tolüen, Ksilen, 1,3-bütadien
Ölçümde Kullanılan Cihaz Nasıl Olmalıdır?
Gaz dedektörü aracılıyla ölçülür.
- Cihazın, yüksek nem, güçlü sarsıntı ve yüksek sıcaklık kaynağı yakınında muhafazasından kaçınılmalıdır.
- Cihaz direkt güneş ışığı ve aşındırıcı kimyasal ya da bu kimyasalların etkilerine maruz bırakılmamalıdır.
Voc Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?
Tekrarlanabilir ve doğru ölçüm işlemleri için bilgilerin belirlenmiş ve kaydedilmiş olması gereklidir:
- Ölçüm Yerinin Ayrıntılı Tanımı (varsa Yerleşim Krokisi)
- Ölçüm Cihazı
- Ortam Şartları (sıcaklık, nem)
- Ölçüm Başlangıç ve Bitiş Zamanları
- Ölçüm Yapan (lar)
- Tüm Ölçüm Değerleri
İşletmede VOC Ölçümüne Nasıl Başlanır?
Ölçüm yapılacak tesisin normal işletme şartlarında olup olmadığı gözlemlenir ve anemometre yardımı ile atmosferik koşullar yani sıcaklık , nem ve basınç değerleri ölçülür.