Yasal Mevzuat Mevcut Mudur?
21.08.2001 tarih ve 2400 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği madde 10-a gereğince tüm yeni binalarda uygulanmak zorunludur.
(10. Madde, 2 bent): Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi ve denetlenmesi: Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğini bir deneyle ölçmek ve denetlemek zorunludur.
25.04.2013 tarih ve 28608 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği ile ‘’Topraklama, Yıldırımdan korunma ve Elektrik Tesisatının yılda bir defa periyodik kontrolü zorunlu hale getirilmiştir.’’ maddeleri kapsamında topraklama ölçümü ve raporlanması en az yılda bir kez yapılmak üzere zorunlu hale getirilmiştir.
Elektrik tesisatının uygunluğuna yönelik yapılan kontroller; İşyeri bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılmalıdır.
İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik’ Ek-1 İn 5.Madde’si: Elektrik tesisatının projelendirilmesi, kurulması, malzemesinin ve koruyucu cihazlarının seçimi kullanılacak gerilime ve ortam şartlarına uygun olarak yapılır ve bakımı, onarımı, kontrolü ve işletilmesi sağlanır. Bu kapsamda yapılacak testlerde TS HD 60364-4-43 standardı göz önünde bulundurulur ve gerekli kayıtlar tutulur.” uyarınca gerekli ölçüm ve raporlandırmaları şart koşar.
Topraklama Ölçümü Nedir?
Topraklama ölçümü bir binada yer alan topraklama direnç değerinin ölçülmesi için yapılan işlemdir.
Elektrikli araçların (jeneratör, transformatör, motor, aydınlatma direği, buzdolabı, çamaşır makinesi vb.) aktif olmayan yani gerilim altında yük taşımayan metal kısımlarının bir iletken vasıtasıyla toprakla birleştirilmesi işlemidir
Topraklama Neden Önemli?
Topraklama ile insanlar için problem olabilecek hata akımı toprağa doğru akar.Eğer herhangi bir topraklama mevcut değil ise, bu cihaza dokunan insan üzerinden hata akımları akacağından, akımın seviyesine bağlı olarak ölüm olayları meydana gelebilir. Bu nedenle topraklama sayesinde, kaçak akımlar güvenli bir şekilde toprağa yönelir ve eğer otomatik bir açma sistemi ile kurulur ise, elektrik sistemi güvenli bir şekilde kesilir. Bu nedenle doğru bir topraklama insanların hayatını koruma anlamında önemli olduğu gibi, cihazların ve yatırımların korunması anlamında hayati önem taşır.
Topraklama Ölçümünün Amacı Nedir?
Topraklama ölçümü, elektrik geriliminin mevzuat tarafından belirlenen sınır değerler içinde olup olmadığı belirlemek için yapılır. Eğer ölçülen değerler sınır değerlerin dışındaysa çeşitli düzeltici faaliyetler önerilir. Topraklama ölçümünün en önemli amacı iş güvenliğini yani insan hayatını sağlama almaktır.
Topraklama Ölçümünü Kimler Yapabilir?
Elektrik Tesisleri Topraklamalar Yönetmeliği’nin EK-P maddesi gereğince elektrik tesislerinde yapılacak olan ölçümleri, raporlamaları ve uygunlu değerlendirme işlemleri sadece EMO üyesi olan Elektrik, Elektrik-Elektronik ve Elektronik mühendisleri tarafından yapılabilir. Bu ölçümlerin yapılabilmesi için kuruluşların, “mühendis” unvanına ve yetki belgesine sahip personel bulundurması şartı vardır.
Topraklama Raporun Geçerliliği Ne Kadardır?
Hazırlanan topraklama ölçüm raporunun geçerlilik süre ölçüm tarihinden itibaren 1 yıldır. Raporun geçerliliği bittikten sonra mevzuat gereği topraklama ölçümü tekrar edilmelidir..
HANGİ CİHAZLARA TOPRAKLAMA ÖLÇÜMÜ YAPILABİLİR?
1. Jeneratör ve Trafoların Nötr Noktaları
2. Çeşitli Kesiciler , Dağıtım Hücre ve Panoları
3. Parafudr ve İzalatör Altlıkları
4. Paratoner Tesisleri
5. Şalt yada Tarafo Merkezlerindeki Tüm Boru Şebekeleri
6. Telefon Santralleri
7. Anten Tesisleri
8. Sıvı ve Yüksek Gaz Bulunan Tanklar ve Bunların Metal Aksamları
9. Yüksek Bacalar ve Kablo Taşıma Sistemleri
10. UPS (Kesintisiz Güç Kaynağı) ‘ ler
11. Bilgisayarlar
12. Dış cephe kaplaması metal kısmı
13. Aydınlatma armatürleri metal bağlantı kutuları
14. ATM ‘ ler
TOPRAKLAMA ÖLÇÜMÜ VE TOPRAKLAMA RAPORU PERİYOTLARI NELERDİR ?
- Elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri için 2 yıl,
- Enerji nakil ve dağıtım hatları için 5 yıl,
- Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için; Topraklamalara ilişkin dirençlerin, muayene ve ölçülmesi için 1 yıl,
- Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için; Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller için 2 yıl,
- Sabit olmayan tesisler için: Sabit işletme elemanları için 1 yıl,
- Sabit olmayan tesisler için: Yer değiştirebilen işletme elemanları için 6 ay,
- Parlayıcı, patlayıcı tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan iş yerleri topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan iş yerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları 1 yılı aşamaz.
Topraklama Ölçümü yasal olarak zorunludur. Hayati tehlikesi olduğundan iş güvenliği kanunu açısından hayati bir önem taşır. Özen gösterilmeyen elektrik tesislerinde kaza olması muhtemel bazen de kaçınılmazdır. Bu nedenle ev veya işyeri farketmeksizin topraklama kontrollerinizi yetkili personele yatırmanız ve raporlatmanız sizi hem kazadan hem de cezai yaptırımlardan korur.